Naiz-en argitaratua estreinakoz 2023ko maiatzaren 30ean
Bistan da, hainbat hamarkadatan nagusitasun neoliberala eta merkatu askearen lilura izan ondoren, Estatu interbentzionista baten itzulerak markatzen duela politika garaikidea. Hori adierazten du Paolo Gerbaudo irakasle italiarrak bere “Controlar y proteger” izeneko liburuan (Verso, 2023). Hau da, trantsizio berderako industria-planak, gero eta handiagoa den gizarte-ondoeza arintzeko bide liberalak, pandemian ezarritako neurriak, protekzionismoaren gorakada eta ultraeskuinak etorkinei mugak ixteko eskatzea ere segurtasun-eskari larriari erantzuteko ahaleginak dira, nahiz eta hainbat modutan garatuak izan. Kontrolatzea eta babestea izaten ohi dira fase neoestatalista hori markatuko duten bi aginduak. Kontrolatzea, ardatzatetik kanpo gurpil zoroan abian dirudien mundu batean bizi garelako, herriaren eta haren ordezkarien arteko transmisio-uhala apurtu delako, hain zuzen ere; babestea, berriz, beldur izateko eta zaurgarri sentitzeko arrazoi asko daudelako aipatu mundu zaharberritu honetan.
ezkerreko denak soilik saihestu ahal izango duela etorkizun autoritario baterantz jotzea, baldin eta gizarte- eta ingurumen-babesa eta Estatuaren demokratizazio erreala konbinatzen dituen proiektu baten alde egiten badu
Europan eta Estatu Batuetan egindako ekarpen politikoaren azterketa sakonean oinarritutako liburu honetan, Paolo Gerbaudok paradigma berri horren oinarriak eta bataila politikoaren eremua birdefinitzeko modua erakusten dizkigu. Azkenik, argudiatzen du ezkerreko denak soilik saihestu ahal izango duela etorkizun autoritario baterantz jotzea, baldin eta gizarte- eta ingurumen-babesa eta Estatuaren demokratizazio erreala konbinatzen dituen proiektu baten alde egiten badu.
Edozein modutan ere, liburuan dio ezkerreko Estatuak soilik saihestu ahal izango duela etorkizun faxista baterantz jotzea, baldin eta gizarteak Estatu berriaren proiektu baten alde egiten badu. Testuan, Gerbaudok politika garaikidean gero eta garrantzi handiagoa duten alderdiak azpimarratzen ditu, hala nola Estatuaren botere gero eta handiagoa, subiranotasunaren beharra edo industriaren tokian tokiko lokalizazioa. Ikuspegi aurrerakoitik egiten du, beraz, eta ezohiko ikuspegia hartzen du azken urteetan eskubide zibil eta sozialak lehenetsi dituen eta demokrazia zaharraren elementu tipikoak, autodeterminazioa barne, ahaztu dituen espektro politiko jakin batean, ezkerrean, alegia.
estaturik gabeko naziokook publikotasunaren aldarrien aurrean zer-nolako Estatua nahi dugun argi eta garbi eduki behar dugu
Datozen urteetan, bada, estatalizazio berrien aurrean, estaturik gabeko naziokook publikotasunaren aldarrien aurrean zer-nolako Estatua nahi dugun argi eta garbi eduki behar dugu eta, bistan da, ez du ematen hori garatzeko ez Espainiak, ezta Frantziak ere, horretarako aukera emango digutenik.
Hauteskunde garaia bukatu da. Gizartearen beharrei erantzuten hasi beharra dago baina, publikotasuna bideratzearekin batera, subiranotasunaren premia ere borrokagai bezain egingarri bihurtzeko sasoiak badatoz, edo bestela gureak egin du.
Baina,Fito, zer egingo dugu estraktibismo kriminalaren aspaldiko paradigmarekin EHn?
Zer egingo dugu gure estatu txikian biztanleon oinarriak usteltzen dizkigun egonezinarekin? Sumisio inkoszientearen zuloan biziarazten digunarekin?
Eta gizarteaz ari garenean, ze eginkizun izango dute emakumeen memoria lazgarriek gure estatu txikian? Eta umeak, ze paper? Aurrez-aurre jarri, haien begien parera jeitsi eta hitzegiteko gauza izango ote gara?
Zer jango eta arnastuko dugu gure EHn? Zenbateko abiadan bizitzeko antolatuko ditugu gure arau eta legeak?
Eske halako galdera zerrendak amaiera urrun daukalakoan nago eta egungo gure ordezkariek ez dakit zerrenda letzeko begi eta gogorik baduten ere.
Adeitasunez.
Nik uste dut gure arazo handienek autoritatearen mitoan daukatela sustrai sakonena. Eta, halaber, hemen esaten denaren azpian “publiko” edo “komun” kontzeptuaren korrupzioa dagoela.
“Publiko” kontzepzioaren nahasmen deliberatuaren atzean ezkutatu ohi da botere-borondatea, eta ezkerrak marxismoaren asmaziotik dauka gainditu gabe estatuaren mito hori. Baina estatu faxista nagusietako bat, Mussolinik sorturiko hura, ezkerretik eraiki zuten… adibide bat aipatzearren.
Afera ez da inondik ere berria, asaldalgarria gertatzeraino oraindik jendea ikustea estatuaren kritika egin ezinik, ez ezkerretik ezta eskuinetik ere, estatua denean zapalkuntza antolatuaren legalizazioa.
Esan daiteke estatu eredu (pseudo)liberala eta (pseudo)sozialista, funtsean txanpon beraren bi aurpegiak direla. Teorikoek diotena diotela, merkatuen boterea praktikan ez da posible estaturik gabe, eta merkatu librearen aurkakoa da, interes estatalarekin bat datozen korporazio batzuen monopolioaren mantenimenduan baitauka oinarria.
Estatu sozialistan aldiz, estatua da enpresa kapitalista bakarra, ekoizpenerako bitartekoen -eta gainerako guztiaren- jabe delako, horregatik zehatzagoa da estatu-kapitalismo deitzea. Kapitalismo estatala eta korporatiboa, horra, biak ala biak depredatzaileak, biolentoak, lapurrak, desarrollistak, produktibistak… bestela esanda: gizakien, herrien eta lurraren aurkakoak, publikoaren antagonistak.
Gogoan izan, ongizatearen estatu deitutako horrek amaitu zuela elkarlaguntzarekin eta elkartasunarekin, familia zabala edo leinuarekin, nekazal eta artisau ekonomia jasangarri zirkular orekatuarekin,… zilegi ote den esatea balio etikoekin, gizalegezko erlazioekin eta elkar zaintzearekin ere.
Joan den mendeko liberalismoak lehenik, frankismoak gero, eta sozialdemokrazia faltsuak errematatzeko… guztiek suntsitu dute herri ekonomia, herri ondasunak, herri lurrak pribatizatu, herri jakintza ezabatu aitzakia aurrerakoiekin,… finean, herria bera; desboteretze eta akulturazio prozesu jarraitu batean.
Hemengo estatu eredu nagusi guztietan, era batera edo bestera, klase pribilegiatu batek baliatzen du herri-klasearen lana, kapitala, energia eta finean, ondasun komuna. Eta hori egin dezake nazio marka batekin edo beste batekin, ideal batzuen edo beste batzuen izenean.
Baina, edonola ere, estatuak daukanean boterea, ez dauka herriak. Ez legoke modurik eta ez litzateke zilegi estatua herriak egin ezin duen ezer egiteko baimendua egotea, egia balitz estatuak herriaren interesa errepresentatzen duela.
Horregatik, nik hemen esaten denaren kontrara, uste dut estatua, seguraski, beti dela antidemokratikoa, burujabetzaren aurkakoa, eta definizioz herriaren aurkaria. Estatua ez da publikoa, publikoa = herrikoia delako. Eta estatua ez da herrikoia, ezta kontzeptualki ere, arauak diktatzeko ahala duen unetik.
Beti da monopolio bat, klase pribilegiatu batena, pribilegioak indarrez (eta engainuz, eta adoktrinamenduz, eta inkomunikazioz, diruaren faltsifikazio legalizatuaz, eta suntsipen moral eta espiritualaz… baina batipat indarrez) mantentzen dituena. Edo, bi hitzetan, estatua kapital herrikoia baliatzen duen korporazio pribatua da.
Honenbestez, ia ziur nago estatuak ez duela sekula herria babesteko funtziorik, kasta batzuen monopolioa babestekoa baizik. Pandemian geratu zen hori inoiz baino ageriago: asko akabatu zituzten eta batzuok ia, “geure hobe beharrez” babestearren, baina kastak ez zuen bere bizimodua aldatu. Eta ez du, bistan da, delako ingurumen-krisiagatik egingo ere.
Izan ere, herria burujabea denean eta bere burua administratzen duenean, kultura komunitarioa denean, orduan… ez dago estaturik.
bi iruzkin misil
Oso beharrezko iruzkinak, gai honi gagozkiola. Mila esker, Eme Lizardoiakoa eta Gorka Setien.