Zifrekin, grafikoekin eta hamaika adituk egindako adierazpenekin zorabiatu gaituzte; inork ulertu ez duen amarru politikarekin; berezko laudorioz politikoentzat eta herritarren erruduntasun handituz. Egunero errepikatzen digute egungo olatuaren hedapenaren arrazoi nagusia gazteen botilen inguruan egindako bilerak direla, edo familia eta gizarte bilerak edota kaleko aisialdian dagoela.
Telebistek behin eta berriz erakusten diete jendeari —mea kulpa, mea kulpa!—, eta herritarrek kontakizun hura eta bekatu arau-hausleak direla onartzen dituzte. 2008ko krisi ekonomikoan errua gurea zela esan ziguten, «gure ahalmenen gainetik» bizi izan garelako.
Orain antzeko zerbait gertatzen ari da.
Ondoren datorrenak zerikusia du, batez ere (ezinezkoa baita zazpi hilabete hauetan egindako eta egin ez den guztia hemen tratatzea), gure gobernuek autokonplazentzia handiegia eta autokritikarik eza erakutsi dutelako. Hau partziala dela badakit baina beste edozein diskurtso bezain beste.
Mezuak kutsu militarrak zituen: «hau gerra da eta irabazi egingo dugu». Ondoren, kamioi militarrak agertu ziren gure herrietan, paperontziak, merkatuak eta autobus geltokiak fumigatuz.
Gauzak gaizki hasi ziren. Fernando Simon agertu zen lehen prentsaurrekoan, militar harresiz inguratuta. Mezuak kutsu militarrak zituen: «hau gerra da eta irabazi egingo dugu». Ondoren, kamioi militarrak agertu ziren gure herrietan, paperontziak, merkatuak eta autobus geltokiak fumigatuz.
Hala, aditzera ematen zen gerra horretan, guztietan bezala, bazirela jeneralak —ministroak, kontseilariak— aginduak emango zituztenak, eta soldaduak —langile soziosanitarioak, irakasleak— haiek agindutakoa betetzera mugatu beharko liratekeenak. Azken hamarkadetan, inoiz ez da hainbesteko adostasunik izan hezkuntzaren, osasunaren eta gizarte-laguntzaren arlo sindikal eta profesionaletan, eta salatu da ez dagoela baliabiderik eta langilerik. Orain arte inork ez du horretaz autokritikarik egin. Troparen iritzia ez da kontuan hartzen. Are gutxiago biztanleria zibilarena.
Lehenengo olatua igaro ondoren, «normaltasun berria» lortzera bultzatu gintuzten. Orduan, hondartzarako eta kale-zolarako eskubide sakrosantua goraipatu zuten, eta autonomia-erkidegoetako lehendakariak lehian aritu ziren lehenbailehen «normalizatzeko». Turismoaren urrezko zekorra gurtzeko arrazoi izan zen berriro, baina Europako hamabi herrialdek baino gehiagok (Alemania, Frantzia, Erresuma Batua, Txekia, Herbehereak…) ez zuten gomendatu Espainiara joatea osasun-arrazoiengatik. Zerbaitengatik izango litzateke! Eskalada neurrigabe hark berriro ere munduko rankingen buruan jarri gintuen 100.000 biztanleko ehunekoa, eta Covid-19ak eragindako langile soziosanitarioen pertsona kutsatu eta hildakoen artean.
Instantzia epidemiologiko gorenek udazkenean bigarren olatu bat iritsiko zela eta larriagoa izan zitekeela adierazi bazuten ere, bi aldiko partida honetako atsedenaldia ez zen baliatu erabilitako taktika berrikusteko, lerrokaduran aldaketak egiteko eta osasun- eta hezkuntza-ahulguneak indartzeko. Erritmoa pandemiak markatu du, eta politika publikoak atzetik joan dira. Altxatu behar zen euste-diketik ez dira planifikatu ere egin.
Bide batez, medikuntza pribatuak banpiratu egin ditu sare publikoko osasun laguntzaren deribazioak eta sare publikoak utzitako hutsuneak. Eta Gobernua, legezko ahalmenak erabiltzetik urrun (7. artikulua). 11, 4/81 Lege Organikoa, Alarmaren Egoerari buruzkoa), «edozein motatako industria, fabrika, lantegi eta lokaletan esku hartu eta okupatzeko» ahalmena ematen diona, ospitale pribatuen, mutualitateen eta farmazia-industriaren kudeaketa eta tarifak interes publikoaren mende jartzen dituelarik, baimena ematen du zentro horien jabe diren kaparrak eta inbertsio-funtsek negozioaren osasunaren jabe bihur daitezen.
Duela aste gutxi arte, Calviño ministroak eta Aspiazu Euskadiko sailburuak —beste autonomia-erkidego batzuetan antzeko kontuak daude eremu haietan— esan dute suspertze ekonomikoa 2020ko azken hiruhilekoan hasiko litzatekeela. Europako Banku Zentralak berak ere esan zuen «jarduera ekonomikoaren gorakada handia» egongo zela urte-amaiera baino lehen. Gaur, ordea, pandemia berriz ere gainezka dagoela ikusten ari gara.
Iragarritako hobekuntzatik urrun, osasun egoera oso kritikoan murgilduta gaude, eta honek ekarriko dituen lan eta gizarte ondorioek tragikoak direla iragartzen du. Kea saltzen egon dira, eta orain egoerak ematen du, aipatu gauza haiekin ez doala. Kulpak zomorroak eta jendeak izaten jarraitzen du. Hitz autokritikoa ez da haien hiztegian agertzen.
Eusko Jaurlaritzak Espainiako Gobernuari bidali dizkion proiektuen zerrendan, Europar Batasunak diruz lagundu beharreko paketean sartzeko (helburu ekologikoa, energetikoa, jasangarria eta digitala), 2020-2024 urteetarako eskatutako 10.228 milioien ia erdiak AHTren eta Iberdrola eta Petronor enpresen obrak dira. Nafarroako Gobernuak ere Europako funtsak eskatu ditu AHTrako. Hori gutxi balitz, 2021eko Estatuko Aurrekontu Proiektuaren inbertsioen %71 eta %51,5, Nafarroa eta EAErako, obra antisozialera bideratzen dira.
Batzuetan, inbertsioa eta politika publikoak, zentzugabekeria izateaz gain, nazkagarriak ere badira. Eta kriminalak izan daitezke. Horixe da kasua.
Autokritikarik, nolatan? Bikain egin dute. Hain ongi zein askok oraindik ez duten ikusten Pandemia honen montaia kapitalista globalistek sortu duten ezkenatokian denik, Urkulu, Sánchez, hain manporrero eta borreroak direnik.
Hasieratik argi utzi behar da ez dugula osasun-sistema publiko propiorik. Guk daukaguna da osasun-sistema publikoaren eranskin bat, atzerriko potentzia batek emana non edozein unetan kontrola berreskuratzea dezakeena eta bere aginduak egokien datorkien moduan ezar ditzakeena.
Hori da herrialde okupatua izatea bere Estatu bahituarekin nahiz eta askok ikusten ez badute ere, plandemiaren gezur handia ikusten ez duten bezala.
Bestalde guztiz egonkorra da kalitate goreneko osasun zerbitzua eskatzea langileak mehatxatuta, ahoa estalita eta jazarrita daudenean egiten diren astakeria salatu ez dezaten.
Sei urteko aurrei oxigenoa kentzeko gai diren sikopatek burututako izuzko Erresuma.
Uritarreiri errua botatzea, kori da ies kegitea, ez honartzea eta uritarrengan amorrua isikitzea, ta gobernuak eta politikariek kori da kegiten dutena. Onki erraiten tzun bezala, gobernuak autokritikarik ez tu kegiten ez orai, ez nehoiz. Kau ez dela osarsun arloko krisia argi dago, gugana xin dana arestian bezala, uritarren aurkako libertadeen murrizketa, kontrola ta arahilketa da. kaltera erraza da. Noiz harte honartu behar degu, kolaxe trakta gaitzaten?