Kartzelan, giza-erlauntz erraldoi horietan, badira presoak, beren askatasun ametsekin, badira kertzelari eta burokratak, askatasun amets horiek zapuzten, badira gizarte eta osasun langileak, eta badira presoei jarduerak eskaintzera datozen zeramista, argazkilari, eta abarrak.
Preso atxiki nauten urteetan ez dira gutxi jarduera horietan ezagutu ditudanak, besteak beste, Gilles, Jean-Marc, Fabien, Loïc, Masto, John Bop eta Delphine. Delphinek bideo atelierra animatu zuen Fresneseko kartzelan ia 15 urtez. Harreman berezia eta estua zuen euskal preso politikookin.
Fresneseko kartzelan presoak egunean 4 orduz atera gintezkeen ziegatik, Delphineren atelierrak ostiral arratsaldez ere ziegatik atera, bideo muntaketan trebatu eta solasaldi luzeak izateko aukera eskaintzen zigun. Delphini, izatez, horixe gustatzen baitzitzaion: berriketa.
Harekin edozertaz aritu zintezkeen, zinemaz, literaturaz, amodioaz, bizitzaz, politikaz… Bere baita irekitzen zizun, eta bere baitan bertaratzen utzi. Guregatik egin zezakeena egiten zuen, denbora eta askatasun espazio txiki hura eskaini, konfiantza eman eta entzun. Hori dena.
Pasa den urrian Parisera itzuli nintzen, aske. Bizpahiru eguneko lana nuen bertan. Metroan nintzela deitu zidan, ospitalean zegoela leuzemiak jota. Oihalak ikustera nindoan baina norabide aldatu eta bixita egitera joan nintzaion. Urteak ziren elkar ikusten ez genuela.
Ilea motz zeukan, begizuloak baina begietan txinpartak eta bizitza ospatzen zuen irribarrea. Barre piloa egin genuen istorio zaharrak gogoratuz eta istorio berriagoak partekatuz. Negar ere egin genuen apur bat. Orain ere egiten dut, hil dela jakin dudalako. Zelako tristezia.
Zorionekoa ni, Delphine ezagutzeko parada izan nuelako, nire kaiolatik ateratzen ninduelako, ez kalera, biok nahiko genukeen bezala, baina kartzela ez zirudien, kartzela den koloso zurruna apur bat malgu ageri zen tokiren batera.
Milesker Delphine, lurrak goxo har zaitzala.
Esker mila Zigor esperientzia hori polikiro partekatzeagatik. Delphine moduko pare bat pertsona eder ezagutzeko aukera paregabea izan dut, eta haiek ere behar baino askoz goizago joan ziren gure artetik, itzelezko hutsunea utzita. Zer pentsatua ematen du.
Narrazio hunkigarria zinez.
Zinez sentiarazren nauena.
Big.Farmak hil beharra ere…