Vicent Partal: ‘Eta, politikoki, zertarako balio izan du Puigdemonten horrek?’

Vicent Partal VilaWeb agerkari digitaleko zuzendaria da, eta I, políticament, de què ha servit això de Puigdemont? artikulua idatzi du katalan hutsezko hedabide horretan, Puigdemonten Tocatta e fuga dela eta. Biziki interesgarria iritzirik, hona ekarri dugu itzulita.

Eta, politikoki, zertarako balio izan du Puigdemonten horrek?

Puigdemont presidenteak politikari paregabe bihurtzen duten gauza horietako bat egin zuen atzo. Gustatu daiteke ala ez, baina zaila da zera zalantzan jartzea: Herrialde Katalanetan ez dago politikaririk — ezta Espainiako eta Frantziako Estatuetan ere –, eta Europan ere gutxi izango dira, bizitzaren aurrean, eta beraz politikaren aurrean, horrelako jarrera duenik.

Itzulera operazioaren ausardiak, bere garaian Hauteskunde-kutxen operazioaren ausardiarekin gertatu zen bezala, edo tunelaren azpiko kotxe aldaketarekin, edo erbesteko arriskuekin gertatu zen bezala, Katalunia errepresioaren bidez garaitzeko ezintasun praktikoa nabarmentzeko balio izan du. Errepresioarekin eta indarkeriarekin ezin izan zuten botoa eragotzi. Errepresioarekin eta indarkeriarekin ez dute lortu erbesteratuak espetxeratzea edo errenditzea. Errepresioarekin eta biolentziarekin ezin izan dute ekidin 130. presidentea nahi zuenean eta nahi zuen bezala Bartzelonan zehar ibiltzea.

Atzo jende asko konfabulatu zen politikan, komunikabideetan, negozioetan, munduari bozkarioz aldarrikatzeko — eta herrialdea konbentzitzeko — Esquerra eta PSCren arteko itunak etapa historiko berri bat irekitzen zuela. Eta horrek Kataluniako bizitza politikoaren behin betiko “normalizazioa” ekarriko zuela. “Normalizazioa”, salbuespenezko aro independentista ixten zela, alegia — independentzia behin-behineko fenomenoa balitz bezala, berriro errepikatuko ez dena –. Puigdemontek hori guztia birrindu egin du. Normaltasunetik ezertxo ere ez, munduko prentsa guztiak azaldu duen bezala, eta begiak itxi nahi ez dituen orok ikusi duen bezala.

Bitxia iruditzen zait, hala ere, jende askok oraindik bere buruari galdetzea, bizitakoa bizi ondoren, zein izan zen Sant Joan pasealekuko ekintzaren helburu politikoa, erbestealdiaren amaiera. Hainbeste nahasmen interesatuk, hainbeste urtetan ereindako maltzurkeriak, hainbeste taktizismo fratrizidak eragina izan du, bistan denez. Beraz, hasieratik hastea komeniko da.

Gure herri honek hamarkadak daramatza desobedientzia zibilaren apologia egiten, Espainiako Estatuari aurre egiteko bide aproposa delakoan. Batez ere ezkerrak, eta are gehiago ezker independentista eta iraultzaileak. Bada, atzo gertatutakoa desobedientzia zibileko ekintza aparta izan zen. Eskuliburukoa. Puigdemontek botereari aurre egin dio, konfrontatu egin du. Eta ez du kosta ahala kosta atxiloketa saihestu nahi, baizik eta atxilotu eta kartzelara joan daitekeela onartzen du. Baina ez du otzan-otzan amore ematen. Guztiz bestela: agintariak publikoki desafiatzen ditu atxilotu dezaten… ahal badute. Eta garaitu egiten ditu. Eta hori eginez, ekintza politiko nabarmena bihurtzen da gertakizuna, alde batetik botereen jokaera antidemokratikoa agerian uzten duelako, eta bestetik demokrazia, amnistia, autodeterminazioa eta prozesu independentista defendatzen dituelako.

Funtsean hori gertatu zen atzo. Eta mezua begi-bistakoa da: gizon batek estatua garaitu badezake behin eta berriz zazpi urtez, barregarri utziz eta bere inpotentzia erretratatuz, nola ez du gauza bera egingo herri oso batek, jada Urriaren 1ean egin bazuen? Gizon batek lurraldearen kontrol nahikoa badu, atzo Puigdemontek egin zuena egiteko beste, nola ez dugu denok batera egin ahal izango, nahi dugun unean, Urriaren 1ean eta 3an egin genuen bezala?

Honekin kontraesanean dago Mossos d’Esquadra erakundearen jokabide eroa; jokabide honek argi eta garbi erretratatzen du erregimen autonomikoaren inpotentzia eta hutsaltasuna, herritarrak eta — esan beharrik ez — nazioa zerbitzatzeko ezintasuna ederki asko irudikatzen duena.

Poliziaren funtzioa herritarren oinarrizko eskubideak babestea da. Hala ere, atzo Mossoak nabarmen geratu ziren eta euren historiako orrialderik beltzena idatzi zuten. Herritarren parlamentua isolatzea eta blokeatzea, manifestari eta kazetariei gasa botatzea, eta, batez ere, operazio antiterrorista neurrigabe bezain alferrikakoa aktibatzea, zertarako eta herriak hautatutako diputatu batek parlamentu legitimo batean bere eskubideak gauzatu ahal izatea eragozteko, legez kanpoko ordena bat ontzat emanez, gainera.

Eta zergatik ez zen parlamentura joan, aurrez hori agindu bazuen?, galdetzen dute batzuek etsita. Bada, jada ez zelako beharrezkoa. Carles Puigdemontek atzo herritarrei, Kataluniako Parlamentuari eta munduari helarazi nahi zien mezua Arc de Triomf-en helarazi zien. Bere presentziarekin eta bere hitzekin. Barruan ezin izango zuen askoz gehiago gehitu. Eta oso argi azaldu zuen bere mezu laburrean: “Gaur askok dute nire atxiloketa ospatzeko asmoa, eta iruditzen zaie eskarnioak gure asmoak indargabetuko dituela”. Zu eta gu indargabetuko gaituztela, zuek eta guztiok. Horixe zen helburua. Bada, ez bata eta ez bestea: ez eskarniorik eta ez disuasiorik. Edonola ere, adrenalina igoera handia eragin zuen, jende askok aspaldian sentitzen ez genuena; aurre egiteko gai ikusi dugulako, otsoaren ahoan sartu eta borroka hau ere irabazi duelako, noiz eta etsaiak ilusio handiena zuen momentuan.

Bada kontuan hartu beharreko beste faktore bat. Puigdemontek Illa eklipsatu du, buruzagi sozialista bere inbestidura egunean ere protagonista ezin izateraino. Ikusgarria izan zen eszena: presidentegaiak bere hitzaldia hasi zuenean, telebistako plano batek ganbera erakutsi zuen eta ia diputatu guztiak mugikorrei begira zeuden, berari entzun beharrean.

Bere keinuarekin, sartu-irtenarekin, Puigdemontek itzal handia egin dio gobernu berriari eta Esquerrak PSCrekin duen itunari. 130. presidentea atxilotu eta espetxeratu izan balute, orain politikari askok arnasa lasai hartuko zukeen. Urtebeteko edo bi urteko espetxe zigorrak politika egitea eragotziko lioke eta ezingo luke Kataluniako gorabeheretan parte hartu, unerik garrantzitsuenean hain zuzen, behar-beharrezkoa denean politika egitea gehiengo independentista berreskuratu eta beste ahalegin bati ekiteko, hiruko berriak ziur asko porrot egingo duela ikusita.

Horrela, kartzelari iskin eginda, inbestidura “normal” bat eragotzi du, askatasuna galtzearen prezioa ordaindu gabe. Eta orain bere itzulera definitiboa — hilabete gutxi barru iritsiko dena, amnistiaren korapilo judiziala guztiz askatzen denean — benetako amesgaiztoa izango da Illa presidentearentzat eta bere gobernukideentzat. Baina, batez ere, benetako amesgaiztoa izango da, zauri ireki handia, Espainiarentzat, hori baita axola duena, azken batean. Gaur suminduta eta umiliatuta, suak eta garrak hartuta dabilen Espainia horrentzat, Generalitateko Presidente batek egin dionagatik, katalan batek, azken batean.

Estreinakoz VilaWeb-en argitaratua 2024-08-08an, CC litzentzia bidez ekarria